domingo, 22 de abril de 2007

Povu Manufahi Simu Fitun Boot Husi Horta - Timor Leste (East Timor)


DILI –Populasaun Distritu Same, besik ema 2500 senti ksolok boot wainhira simu Laureadu Nobel da Paz 1996, Dr. Jose Ramos Horta, Kinta horseik. Ksolok boot nudar naroman nebee populasaun Same hetan tanba Horta kompremete ba populasaun neba atu fo hikas fali dame no paz iha povu nia leet.

Tuir Deputadu Leandro Izaac, hahuu ohin ba oin, atraves ho vizita Primeiru Ministru nee, forsa internasional hapara ona operasaun militar iha area Same. Aktividades siguransa no administrasaun iha Distritu nebaa intrega hikas fali ba PNTL ho autroidade lokal.

Populasaun husu Horta atu garante hikas sira nia moris hakmatek iha paz no dame nia laran. Tanba nee Leandro konsidera povu Manufahi simu fitun boot ida husi Laureadu Nobel da Paz.

Komprimisu nebee povu Manufahi ho Laureadu Nobel da Paz halo nee, hetan ksolok boot husi Major Alfredo Reinado Alves. Leandro haktuir katak dalan nee duni mak Major Alfredo buka durante nee. Justisa ho lia loos presiza harii no hametin liu tan iha nasaun foun nee. Major Alfredo moos katak Leandro aseita ho kompremete nebee Horta fo ba sira nudar dalan naroman ba paz ho dezenvolvimentu iha rai laran.

Tuir fonte informasaun nebee STL hetan katak Major Alfredo ho nia grupu tama ona iha postu Same husi nia subar fatin. No deputadu Leandro Izaac, garantia katak saida mak Horta kompremeta bele lori Alfredo ba justisa nebee durante nee nia ejiji.

Leandro desmente katak komprimisu nebee Horta halo ho populasaun Manufahi laos komprimisu politiku, maibe dalan diak nebee Loureadu Nobel da Paz fo atu hakotu krizi nebee povu nasaun nee infrenta dau-daun. Iha sorumotu nee Horta mos husu ba populasaun, liliu Maijor Alfredo, kona ba akontesementu nebee mosu durante krizi. Tanba Alfredo hatene barak kona ba krizi nebee akontese durante nee. Tuir planu, Kuarta semana oin, PM Horta sei ba hasoru dereitamente ho Major Alfredo iha fatin nebee sedauk determina iha rai laran.

Entertantu Vice Premeiru Ministru Estanislau Alexio da Silva hatete nia lakoi komentariu rezultadu enkontru Komisaun Nivel Altu kona ba pozisaun Major Alfredo nian. “Hau komentariu bele halo espekulasaun barak liutan,” hatete Estanislau ba jornalista Kinta, (19/4) iha Palacio da Cinzas wainhira remata ekontru nivel altu ho Prezidenti Republika Kay Rala Xanana Gusmao.

Nia informa katak enkontru komisaun nivel altu iha palacio da cinzas koalia buat barak kona ba Maijor Alfredo mas nia lakoi fo komentariu atu hodi ivita espekulasaun. Tuit nia iha enkontru nee koalia mos kona ba prosesu ba Major Alfredo nian.

Responde kona ba vijita Horta ba Same, Estanislau hatete, PM Horta desloka ba Manufahi, atu intrega aimoruk ba iha sentru mediku iha Same. Vijita Horta ba Manufahi iha kapasidade hanesan PM, laos privadu. “Nia (Horta) iha dalan hasoru ema ruma nee hau la hatene. Hakarak hatene klaru liutan husu ba Horta,” nia hatete.

Iha fatin seluk Prezidenti Parlamentu Nasional (PN) Francisco Lu-Olo Guterres hatete desizaun nebee governu foti hodi hapara operasaun militar ba kapturasaun Maijor Alfredo to agora PN sedauk simu karta legal husi konselu superior no konselu seguransa.

“Ami Parlamentu ate agora sedauk simu surat husi konselu superior, konselu seguransa i defeza no konselu seguransa husi Nasoins Unidas (UNMIT) nian iha TL kona ba orden hapara operasaun FSI Australia nian hodi kapturasaun Alfredo iha distirtu Manufahi,”dehan Lu-Olo.

Lu Olo rekonese durante halao kampania ba elisaun prezidensial, Maijor Alfredo ho nia grupu nunka halo buat kontra lei no orden, tanba nee desizaun governu hodi hapara operasaun militar presiza deskuti didiak iha nivel forsa armada hodi foti desizaun.

Nunee mos ho lider opozisaun iha parlamentu nasional Jose ‘Buras’ Nominado dehan katak Alvogado Alfredo too agora sedauk hetan dokumentus legal kona ba hapara operasaun militar.

Desizaun nebee governu hasai tuir nia laos koalia liu husi ibun, maibe tenke liu husi dokumentus ida hanesan baze legal atuhodi hakat ba dialogu. “Keta halo Horta agora kandidatu ba prezidenti, tan deit atu hetan votu, hapara operasaun, depois sai prezident i haluha tiha, presiza hitam diatas putih,” Buras hatete.

Buras hatutan katak dialogu dalan diak liu atu hodi rezolve problema Maijor Alfredo. Tanba nee dialogu nebee Amu Bispu Diocese Dili D. Alberto Ricardo da Silva ho Bispu Diocese Baucau D. Basilio do Nacimento, Pr organiza tenke realiza lalais atu hodi hakotu ona krisi iha rai laran.

Xefi Ekipa Advogadu, Mayor Alfredo Reinado Alves, Benevides Correia Barros, SH propoin ba governu hatun desizaun hapara operasaun militar nee ho eskrita.

“Ami konkorda kuandu desizaun nee tun eskrita laos verval (lisan),” hatete Benevides ba STL ho TP iha edifisiu Comicao Nasional de Eleisoins (CNE), Mascarinhas, Kinta (19/4).

Nia esplika katak atu hapara operasoins militar nee tenke eskrita hodi hatudu ba publiku katak governu iha duni boa vontadi atu rezolve problema nebee mosu iha instituisaun F-FDTL.

“Maibe kuandu desizaun nee verbal deit tuir ami ekipa advogadu nian haree nee laiha forsa para atu kesi metin,” dehan Benevides.

Nudar ekipa advogadu, Benevides hato obrigadu ba governu tanba fo konsiderasaun ba problema Maijor Alfredo nian. “Mas ami hatete bebeik ona katak laos dialogu, maibe persetujuan penyeleisain dame,” nia salienta.*/bre/ino/arm.

1 comentário:

Anónimo disse...

1)O Major Alfredo não desertou mas sim saiu da sua base para salvaguardar o bom nome da sua instituição. Três motivos o levaram a tal decisão:
-o facto de um Coronel ter recebido ordens do Primeiro-Ministro (à revelia da CONSTITUIÇÃO de TL), ordens estas que provocaram mortos
-o facto de ter sido vedada a entrada ao Presidente da Republica (Chefe Máximo das Forças Armadas) por alguns membros da F-FDTL, aquando da tentativa de investigação in loco dos acontecimentos em Tacitolo
-evitar a implosão das F-FDTL pois vários companheiros seus (ainda hoje integrados nas F-FDTL) discordaram e discordam das acções tomadas no âmbito dos dois acontecimentos acima referidos

2)O Major Alfredo não emboscou mas sim foi emboscado, como claramente se pode apreciar nas imagens de um repórter australiano, tendo feito todo o possível para evitar o confronto.

3)Fugiu da cadeia após membros da UN terem cozinhado a sua transferência da prisão de Bécora (onde aguardava já serenamente o desenrolar do seu processo) de volta ao centro temporário de detenção de Caicoli, centro este que não passa de um calabouço, sendo posteriormente retransferido para Bécora pois a ordem original de transferência era claramente ilegal.
Não é de admirar a falta de fé que o Major tem em relação à neutralidade do Sistema Juridico em TL, parcialmente constituido por empregados da UN, alguns sérios, outros nem tanto...

4) Não assaltou esquadra alguma, tal como foi declarado por policias dessas esquadras. As armas foram-lhe entregues – se as devia ter aceite ou não é outra questão.

Atendendo às circunstâncias próprias da crise, as outras acusações não merecem resposta.
E acrescento, uma das razões de que o processo eleitoral tenha decorrido de forma relativamente pacifica e serena devesse ao facto do Major Alfredo se encontrar no interior do país. Infelizmente, isto é verdade.

Espero que fique esclarecido, mas não tenho grande esperança - a sua retórica é claramente a de alguem com interesses politico-económicos próprios, doa a quem doer.
Fica o esclarecimento para bloguistas menos atentos.