Juiz Konsidera Alfredo “Revoltozu”

Edition: 25 January 2008

DILI-Juiz Prezidenti, Ivo Nelson Batista Rosa, nebee lidera prosesu julgamentu kazu Komandante Polisia Militar (PM), Major Alfredo Reinado Alves, hasai despaisu ida hodi konsidera deklarasaun Alfredo nian liu husi filmajen DVD ho hatais farda no lori armas kumpletu hanesan revoltozu hasoru estadu legal Timor Leste.

“Deklarasaun Alfredo ho sira nia hahalok nebee hatudu liu husi video DVD nee hanesan hahalok revoltozu, bazeia ba artigu 108 (2) iha Kodegu Penal,” hatete Juiz Prezidenti Ivo nebee akompanha ho membrus juiz nain rua, Maria Natercia ho Antonino Goncalves liu husi julgamentu segundu ba kazu Major Alfredo Cs iha Tribunal de Rekursu, Kaikoli, Dili, Kinta (24/1).

Artigu 108 (2) hateten katak “Orang yang dengan maksud melawan pemerintah, menyerbu bersama-sama dengan gerombolan atau menggabungkan diri pada gerombolan yang melawan pemerintah dengan senjata, maka pemimpin-pemimpin dan pengatur-pengatur pemberontakan diancam dengan pidana penjara selama waktu tertentu paling lama 20 tahun penjara.”

Antes hasai despaisu nee Juiz Ivo ho nia membru sira asisti ka haree DVD nebee mak loke iha salaun julgamentu nia laran durante oras ida ho balu, hasai kedan despaisu katak pedidu husi Ministeriu Publiku konaba video DVD nee fundamentu hatudu deklarasaun Alfredo husi DVD nebee identifika imajen Alfredo Cs kaer kilat ho armas kumpletu partensia simbol F-FDTL nian.

“Konsidera mos Alfredo Cs nebee mak kaer kilat ho hatais farda nebee sei partensia ba atributu militar estadu nian, tanba ema hotu hatene Alfredo Cs halai sai husi justisa iha 30 Augostu 2007 ho nunee Alfredo la halao tiha ona servisu iha F-FDTL,” hatete juiz Ivo.

Gravasaun DVD nee halo iha fin do ano, Dezembru 2007 no filme nee indika Alfredo Cs kontinua lao hamutuk ho farda no kilat ho nunee husu ba Ministeriu Publiku atu halao prosidementu foun ou loke prosesu foun ida kona ba evidensia gravasaun nee.

Hatan ba deklarasuan despaisu juiz nian nee, prokurador, Felismino Cardoso akompanha husi prokurador Zelia Trindade deklara katak Ministeriu Publiku haruka tau kopia video DVD nee iha prosesu laran konaba intrevista arguidu ida, Ministeriu Publiku husu deit para klarifika husi aspeitu juridiku. Tanba, tribunal la halo julgamentu ba faktus politikus, maibe tribunal so halao deit julgamentu konaba faktus iha avansa juridiku kriminal.

Konaba faktus juridiku kriminal, Felismino esplika katak video ema haree no akompanha katak Alfredo ho nia grupu uza kilat no farda F-FDTL nian, signifika estadu direitu demokratiku instituisaun nebee mak uza farda uniku F-FDTL. Tan nee, ema seluk la bele uza fali farda no lori kilat hodi reprezentante forsa F-FDTL nian, tanba F-FDTL instituisaun estadu nian.

Iha fatin hanesan hatan ba filmajen DVD nebee loke iha salaun Tribunal laran nee, Ekipa advogadu, Paulo Remidios nebee akompanha mos nia kolega nain tolu rekuza atu fo komentariu kona ba DVD nee.

“Hau la iha komentariu kona ba filme DVD nee, no la iha kunsementu, tanba ho razaun DVD nee hanesan parte ida la iha perguntas, maibe so iha resposta,” Paulo hatete.

DVD hanesan nee, Paulo hatutan, la iha ligasaun kona ba prosesu ho Major Alfredo nian akuzasaun, maibe DVD nee iha ligasaun ho problema politika.

“Hau mos isplika tiha ona ba juiz katak DVD nee laos evidensia iha prosesu laran, ho nunee ami husu ba juiz para la bele autoriza DVD tama ba iha prosesu laran,” nia realsa.

Responde deklarasaun juiz konaba DVD nebee fo sai hanesan parte revoltozu tanba uza fardas no armas no elementus, Paulo hatan katak, prosesu konaba farda no armas nee hanesan prosesu foun no juiz hatete ona para Ministeriu Publiku tenki investiga.

Paulo informa katak, nia klienti Major Alfredo la bele marka prezensa iha tribunal no la hatoo notifikasuan, tanba tribunal la konsege entrega notifikasaun, basaa la hatene paradeiru Alfredo nian.

“Tribunal tenki servisu diak ba iha notifikasaun, tanba hau la iha kompetensia konaba notifikasun nebee mak atu hasai,” tenik Paulo.

Hanesan ho iha primeira no segunda julgamentu ba kazu Major Alfredo Cs nebee involve arguidu hamutuk nain 17 inklui Major Alfredo, julgamentu, Kinta (24/1) nee, so arguidu nain rua hanesan, Jose Soares Araujo ho Nixon Jaime da Costa Galucho maka marka prezensa iha tribunal, arguidu nain 15 inklui Major Alfredo absensia.

Arguidu nain 15 nebee mak la marka prezensa iha julgamentu nee maka hanesan, Alfredo Alves Reinado, Andre da Costa Pinto, Rudiano A. Martins, Joaquim Barreto, Leopoldino Mendonca Exposto, Martinho de Almeida, Jose Gomes, Antonio Savio, Inacio Maria da Conceicao, Anterilau Ribeiros Guterres, Jaime da Costa, Adolfo da Silva, Egidio Lay Carvalho, Gilberto Suni Mota ho Avelino da Costa.

Hafoin rona tiha deklarasaun Juiz Prezidenti nian, parte advogadu no prokurador hasai fali desizaun hodi adia julgamentu ba loron 4 Marsu 2008 oin mai, ho razaun arguido la marka prezensa iha julgamentu.

Kinta (17/1) iha Suai,Major Alfredo deklara katak nia hanesan rebelde ka lae, desizaun iha povu. Laos ema pais estranjeiru ida mak dehan nia rebelde.

“Hau ba halo ona asaun ruma iha sira nia rain no kontra sira nia lei ida neebe,” Major Alfredo Reinado Alves kasu lia hirak nee ba jornalista sira iha Suai

Nia mos lamenta ho ema internasoinal balu hatete grupu nee hakarak halo rebelde ba nasaun. Tuir nia, ida rebelde nee bele husu ba sira (ema estrajeiru-red), tanba sira mak rebelde los, basaa sira aproveita krizi mai para soran povu. Nee mak rebelde lolos.

Xanana Tenki Rezigna

Iha parte saluk, Prezidenti Partidu Fretilin Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ no Sekretariu Jeral Fretilin Marii Alkatiri deklara katak Video ka filmajen eis Komandante Polisia Militar Major Alfredo Alves Reinado nian hanesan evidensia forte katak, Primeiru Ministru Xanana Gusmão mak autor krizi lolos. Neduni, nia tenki rezigna aan husi kargu PM hanesan buat nebee uluk Alkatiri halo.

“Hau hanoin alternativa la rua ka tolu. Uluk Marii Alkatiri nian mos dehan la iha alternativu seluk tenki rezigna aan,” dehan Prezidenti Partidu Fretilin Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ liu husi konferensia imprensa iha Hotel Timor, Dili, Kinta (24/1).

Lideransa Fretilin konsidera filmajen Alfredo nian hanesan evidensia, hanesan mos buat nebee uluk eis Prezidenti Republik Xanana Gusmão halo ba eis Primeiru Ministru Marii Alkatiri. Nebee, husu atu Alkatiri rezigna aan tanba deit filmazen husi Railos ho nia grupu sira.

Neduni, Lu-Olo husu ba instituisaun nebee kompetente atu lori Video CD nee ba tribunal nudar evidensia. Maibe, iha parte seluk, Lu Olo sente triste tanba Prokurador Jeral Republika hatete katak VCD nee politika.

Sekretariu Jeral Fretilin Marii Alkatiri lamenta tebes ho deklarasaun Prezidenti Republika nebee hatete katak alegasaun nee ema ida deit mak halo hodi husu Primeiru Ministru Xanana atu rezigna aan.

“Uluk kuandu alegasaun Railos nian ba hau, nia (PR Horta –red) rasik mak hatene. Nia mak iha hau nia fatin karik, biar alegasaun nee 10% deit mos tenki sai,” Alkatiri hatutan.

“Uluk iha Ministru Negosiu Estranjeiru hakarak hasai hau lalais para nia sai Primeiru Ministru, agora hanesan PR hanoin oin seluk ona,” Alkatiri dehan tenik. arm/dd